آشنایی با نظام آراستگی ۵S
۵S نام یک روش ساماندهی محیط کار است که از فهرست پنج واژهٔ ژاپنی که به انگلیسی ترجمه شده‌اند و همگی با S شروع می‌شوند استفاده می‌کند. این پنج S مشخص‌کنندهٔ روشی برای ساماندهی محیط کار برای بهبود کیفیت و افزایش بهره‌وری و کاهش اتلاف منابع هستند. این سامانه پس از جنگ جهانی دوم در ژاپن مطرح گردید.
پنج اصل ۵S
- ساماندهی (Seiri)
- نظم و ترتیب (Seiton)
- پاکیزه‌سازی (Seiso)
- استانداردسازی (Seiketsu)
- حفظ و نگهداری (Shitsuke)
۵S از جمله سیستم هایی است که طبق نظر بسیاری از کارشناسان، پایه اولیه سایر سیستم های کیفیتی و بهره وری مانند TQM، HSE و… می باشد. هدف اصلی ۵S بهسازی فرآیندهای سازمان و حذف اتلاف ها می باشد. از اینرو این سیستم یکی از مهمترین ارکان دستیابی به بهبود مستمر (Kaizen) در شرکت ها نیز می باشد. ۵S فضایی مناسب، بهره ور، فعال، زیبا، شاد و ایمن در محیط کار ایجاد می نماید. علاوه براین تداوم پیاده سازی ۵S موجب شکل گرفتن تصویری بهتر از شرکت در ذهن مشتریان شده و فرصت های تجاری روز افزونی برای محصولات آن فراهم می نماید.
به طور کلی در یک دیدگاه از نظر ۵S سه نوع محیط کار ایجاد می شود:
محیط های كار در سه دسته اصلی درجه بندی می شوند:
محیط كار درجه یک: در این محیط كسی چیزی را به این سو و آن سو نمی اندازد و همه به نظافت محیط كمک می كنند.
محیط كار درجه دو: در این محیط افراد چیزها را به اطراف می اندازند ، ولی نظافتچی محیط را تمیز می كند.
محیط كار درجه سه: در این محیط هر كس هر چیزی را به گوشه ای می اندازد و كسی هم مسئول نظافت محیط نیست.
باید توجه شود ۵S کار همه است نه کار فرد یا افراد خاص. همکاری و کوشش در اجرای ۵S توسط هر فرد در محیط کارش را باید به‌عنوان یکی از معیارهای ارزشیابی و پاداش دهی عملکرد قرارداد. ممکن است در جریان اجرای ۵S بخش و یا بخشهایی از محیط کار از نظر رعایت ۵S بطور غیر رسمی وضع مثبتی داشته باشند و نیازهای تغییراتی‌شان ناچیز باشد که البته باید کوشش خود‌کار آنها را مورد ستایش قرار داد.
نکته مهم در اجرای ۵S اراده، خواست، تعهد، همکاری و هماهنگی کلیه کارکنان سازمان می‌باشد. باتوجه به منافع وافری که ۵S برایتان به همراه خواهد آورد حتماً تاکنون متقاعد شده‌اید که محیط کاری خود را می‌توانید سامان دهید و ساماندهی محیط کار اقدامی با ارزش است.
