مقدمه نرم افزار کامفار
با وجود اینکه هدف بسیاری از پروژه هایی که پیوسته در مناطق مختلف دنیا تعریف و اجرا میشوند، فراتر از اهداف مالی است و به منظور توسعه فرهنگی، زیرساختی، اجتماعی، رفاهی و …، توسط دولتها طراحی و برنامه ریزی میشوند، اما معیار تصمیمگیری در خصوص پذیرش یا رد عمده پروژه هایی که در بخش خصوصی ارزیابی میشوند، شاخصهای مالی یا به بیان ساده تر، پتانسیل درآمدزایی پروژه، متناسب با حجم سرمایه گذاری مورد نیاز آن است. البته این مسئله محدود به پروژه های بخش خصوصی نیست و در بسیاری از پروژه های دولتی نیز، اهداف مالی، در لیست دستاوردهای مورد انتظار حاصل از اجرای پروژه به چشم میخورند.
بنابراین، شناسایی، یادگیری و بهره گیری از ابزارهایی که در حوزه ارزیابی و تحلیل مالی پروژه ها کاربرد دارند، امری ضروری و مهم به نظر میرسد و آن را میتوان به عنوان یکی از نیازمندیهای اصلی کارشناسان و مدیران تصمیم گیرنده در شرکتها و سازمانهای تولیدی و خدماتی دانست.
معرفی نرم افزار کامفار
نرم افزار کامفار (COMFAR : Computer Model for Feasibility Analysis and Reporting) که توسط سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO)، طراحی و منتشر شده است، مدلی جهت محاسبه و تحلیل شاخصهای مالی پروژه ها و طرحهای سرمایه گذاری در کلیه حوزه های صنعت، معدن و خدمات است که به عنوان ابزار تخصصی مطالعات مالی در فرآیند امکانسنجی پروژه های صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد. از جمله قابلیتهای این نرم افزار میتوان به مواردی چون سادگی کاربری، نظام مند بودن، تنوع جداول و نمودارهای خروجی و ساختار جامع آن اشاره کرد که به سادگی میتوان هر پروژهای را در هر حوزهای از صنعت (اعم از تولیدی یا خدماتی) در آن تشریح و تحلیل نمود. از دیگر مزایای کاربردی نرمافزار کامفار، قابلیت تحلیل حساسیت پروژه ها نسبت به تغییرات پارامترهای ورودی مسئله است. بدین معنی که پس از محاسبه شاخصهای مالی برای سناریوی اصلی پروژه که بر اساس محتملترین حالت قابل پیشبینی برای هر یک از آیتمهای موجود در هزینه ها و درآمدهای پروژه پایه ریزی شده است، این امکان وجود خواهد داشت که تاثیر تغییرات تکی و یا همزمانِ ترکیبی از اجزای پروژه را بر روی نتایج، تحلیل و بررسی کرد. بر این اساس، میتوان چندین سناریوی ممکن را که بر مبنای افزایش – کاهش هزینه ها و درآمدهای بخشهای مختلف پروژه تعریف میشوند، طراحی کرد و نتایج مربوط به هر یک را در کنار سناریوی اصلی مشاهده کرد.
عدم ثبات و ناپایداری شرایط محیطی که عمدتاً خارج از کنترل صنعتگران است، اهمیت پرداختن به سناریوهای احتمالی را افزایش میدهد تا از این طریق، فضای تصمیم گیری در مرحله ارزیابی پروژه شفافتر گردد و به این ترتیب ابعاد مختلف ریسک در پروژه به وضوح ارائه شود. چراکه یکی از معیارهای مهم ارزیابی و اولویت بندی پروژه ها، میزان حساسیت آنها به تغییرات منفی در فرضیات پیش بینی شده است. بدین معنی که گاهاً ممکن است پروژهای که در سناریوی مبنا، جذابترین نتایج را در بین کلیه پروژه های مورد بررسی سازمان دارد، حساسیت بالایی نسبت به افزایش اندک در هزینه های برآورد شده داشته باشد، در صورتی که پروژه های با اولویت پائینتر، همچنان نتایجی مشابه نتایج سناریوی مبنای خود داشته باشند و قابلیت بالایی در جلب اعتماد سرمایه گذار از خود نشان دهند.
پیش نیاز های نرم افزار کامفار
باید در نظر داشت که برآورد هزینه ها و درآمدهای پروژه، پیش نیاز ترسیم فرآیند مالی و تحلیل آن میباشد. بر این اساس، اعتبار نتایج محاسبات و تحلیل های نرم افزار کامفار نیز، در گرو صحت و دقت برآوردهای صورت گرفته درخصوص تقاضای بازارِ هدف و نیازمندیهای فنی اجرای پروژه است که گامهای اصلی در فرآیند مطالعات امکان سنجی پروژه های صنعتی هستند. در حقیقت، جهت محاسبه و تحلیل شاخصهای مالی یک پروژه، انجام مطالعات بازار با هدف پیش بینی تقاضا در بازار هدف که پایه گذار میزان درآمد پروژه خواهد بود و همچنین مطالعات فنی به منظور برآورد نیازمندیهای اجرای پروژه در دو فاز ساخت و تولید، به عنوان پیش نیاز ورود به بخش مطالعات مالی پروژه ها مطرح هستند.
نکات مهم کامفار
با وجود عدم وجود پیچیدگی های کاربری در محیط نرم افزار کامفار، اما مواردی چون تعریف دقیق منابع مالی مورد نیاز پروژه بر اساس جدول Cash Flow، تعیین صحیح فازهای ساخت و تولید پروژه متناسب با جایگاه سرمایه گذار در زنجیره کامل صنعت مورد بررسی، تعیین درست هزینه تامین سرمایه و تحلیل صحیح نتایج خصوصاً در حین مقایسه پروژههای با ساختارهای متفاوت، بسیار مهم و حائز اهمیت میباشد.